ano nga ba..wika o diyalekto?

Wika o diyalekto?

Matagal na naming tinatalakay ang tungkol sa wika at diyalekto ngunit nalilito pa rin ako kung ano nga ba ang pagkakaiba ng dalawa. Marahil, nagdulot ng kalituhan ang maling ideyang kinalakihan ko na ang mga lengguwaheng ginagamit sa probinsya ay matatawag na diyalekto samantalang ang lengguwaheng pambansa ay maituturing na wika. Dahil dito, nagsaliksik ako upang mas maunawaan ko ang pagkakaiba ng wika sa diyalekto. Ayon sa website na http://www.varsitarian.com/detail.asp?ArticleID=7803160004&Sections=Sections=
Features&id=2200&source=archive.asp&ArchiveID=7803, nakahanap ako na artikulong nagsasaad ng depinisyon ng wika at diyalekto
"ILONGGO, Bikolano, Cebuano, Batangueňo, Ilokano, Waray�ilan lamang ang mga ito sa 175 sinasalitang lengguwahe sa 16 na rehiyon sa bansa.
Ngunit, diyalekto ba ang mga ito o wika?
Dahil sa kakulangan sa paghahatid ng tamang kahulugan, mali ang nakagisnan nating pagkilala sa mga lengguwaheng ito bilang diyalekto�
Kung susuriin, tumutukoy lamang sa pagkakaroon ng iba�t ibang bersiyon at paraan sa pananalita ang isang diyalekto. Halimbawa nito ang kapansin-pansing pagkakaiba sa pagsasalita ng Tagalog. Malambing itong sambitin ng mga Ilonggo, mahinhin ng mga Bikolano, at pasigaw naman o pagalit ng mga Batangueňo at Ilokano.
Ito ang depinisyon ng diyalekto: natatanging paraan ng pananalita ng iisang wika. Tinutukoy lamang nito ang pagkakaiba-iba sa punto, diin at pagbigkas.
Ibang-iba ito sa kahulugan ng wika.
Wika ang tawag sa isang lengguwahe kung mayroon itong sistema sa pagbubuo ng tunog (ponolodyi), ispeling (morpolodyi) at pangungusap (sintaks). Binubuo ito ng mga salita para sa komunikasyon ng mga tao.
Naipapakita ng mga lengguwahe sa bansa ang mga sistemang ito sa pamamagitan ng iba-iba nilang paggamit sa mga salita.
Tulad na lamang ng paggamit sa salitang maganda. Isinusulat o binibigkas ito bilang maganda para sa mga Tagalog, �magayon� sa mga Bikolano, at matahom sa mga Cebuano.
Ginagamit naman ang salitang mabilis bilang mabilis din sa Tagalog, ngunit makaskas sa Bikol, at paspas sa Cebu.
Hindi dahil ginagamit ang mga lengguwahe sa isang barangay, lalawigan, probinsya, o rehiyon, nangangahulugan na hindi na ito wika.
Dahil nakapagbibigay ng mga sumusunod na sistema ang mga lengguwaheng nabanggit, hindi ito dapat kinikilala bilang diyalekto. Wika ang dapat itawag sa 175 sinasalitang lengguwahe sa bansa. Rieze Rose T. Calbay Tomo LXXVIII, Blg. 3 • August 18, 2006"
Base sa artikulong ito, ang isand lengguwahe ay matatawag na wika kung ito'y may angking sistema sa pagbubuo ng tunog, may sintaks, morfoloji, at ispeling. Nangangahulugan lamang na nangangailangan ng masidhing paghihinuha upang maintindihan ang wika at diyalekto.
Ano naman ang pagkakaiba ng wikang Filipino at wikang Tagalog? Ayon sa http://blog.kapenilattex.com/2005/06/01/alin-alin-alin-ang-naiba-ang-pagkakaiba
-ng-tagalog-at-filipino/ , " Ang wikang Filipino na siyang opisyal na wika ng ating bansa ay isang buhay na wikang nasasalinan ng iba’t-ibang salita mula sa iba’t-ibang wika na naaayon sa pangangailangan at dikta ng panahon. Kung ang salitang fake ay mas kilala sa pagsasaling “peke,” iyon ang Filipino. Ang pagsasalin nito sa Tagalog na “huwad” ay nananatiling gayon — Tagalog. Totoo din ito para sa mga salitang benepisyo para sa benefit, kwarto imbis na silid, opisina imbis na tanggapan, atbp.

Ang wikang Tagalog ay isang diyalekto sa mga rehiyong Central Luzon, NCR, at Southern Tagalog. Wala itong kinaiba sa mga diyalektong Ilonggo, Cebuano, Waray, Kapampangan, Panggalatok, atbp. Subalit ang Filipino ay maaaring mag-assimilate ng mga salita galing sa mga diyalektong ito. Malaya ding ina-assimilate ng Filipino ang mga terminolohiyang Inggles."

Mula sa mga nakalap kong artikulo sa internet, masasabi ko na mayaman sa kultura ang Pilipinas. Masasalamin ito sa dami ng mga lengguwahe sa Pilipinas. At bilang isang Pilipino, marapat lamang na lubos kong kilalanin ang mga ito.

..sa wakas..

Medyo masakit na ang mga mata ko. Hindi naman ako kasi sanay na magbabad sa computer at isa pa, malabo na ang mata ko. Naiisip ko lang, paano kaya kung sa pagtanda ko, unti-unting mawawala ang paningin ko. Paano kaya 'yun? Hindi ko na magagawa ang mga bagay na dati-dati kong ginagawa. Masyado ba akong madrama? Sa totoo lang kasi, matagal ko na itong naiisip. Parang gusto ko na rin kasing ihanda ang sarili ko na may posibilidad na dumating ang araw na mawawalan na ako ng paningin. Pero sa palagay ko naman hindi iyon mangyayari...
Nanonood ako ng pelikula gamit ang computer (hindi kasi ako marunong mag-operate ng DVD player namin). First Day High ang pinanood ko, grabe nga eh ang tagal-tagal na iyong ipinalabas ngayon lang ako nagkainteres na panoorin iyon. Hay! Hindi talaga kasi ako mahilig sa mga ganyan. Dahil sa pelokulang iyon, naisip ko na ang isang araw ay maaring magdulot ng malaking epekto sa mga susunod na araw sa buhay mo. Nakikita ko ang implikasyon nito sa buhay ko -- isang araw lang nang mangyari iyon; na nakatabi ko siya sa upuan at ngayon napakaespeyal na ng taong iyon sa akin.
"It's better to do things right than to do it nicely." Natutunan ko din yan sa pelikula, Minsan kasi hindi lahat ng mabuting intensyon, maganda ang kinalalabasan. Kahit na nais mo pang makatulong kung hindi naman kailangan ang tulong mo, mas mabuti pang huwag na lang umimik dahil iyon ang mas tamang gawin -- ang huwag makialam.
Sa wakas, nahanap ko na ang flash drive ko! Ngunit hindi ko naman talaga iyon hinanap (hehe!!).
Hindi ko na alam kung anong ilalagay ko pa. Sa sunod na lang, basta sa wakas may blog na ako.