Thursday, December 11, 2008

Paano nga ba nabubuo ang mga salita?

Subukin nating isipin kung walang salita, ano kaya ang maaaring mangyari sa mundo? Hindi ba't iisipin pa lang natin kagimbal-gimbal na! Ngunit ano nga ba ang kahulugan ng mga salita?
Ayon sa http://tl.wikipedia.org/wiki/Salita: "Ang salita ay yunit ng
wika na nagdadala ng kahulugan at binubuo ng isa o higit pang morpema, na higit-kumulang mahigpit na sama-samang magkakaugnay, at may halagang ponetika. Tipikal na binubuo ang salita ng isang ugat at mayroon o walang panlapi. Maaaring pagsamahin ang salita upang makabuo ng mga pananalita, sugnay at pangungusap."
Pero bakit nga ba ang mga salita'y nabuo at patuloy na nabubuo? Binuo ang mga salita upang maipahayag ang kaisipan (maaaring sa pagsusulat o pagsasalita) at patuloy pa rin sa paglikha ng salita upang magkaroon ng eksato o babagay na terminolohiya sa mga ideya at bagay na dulot ng makabagong panahon.
Mayroong mga paraan kung paano nabubuo ang mga salita. Una ang akronim. Ang akronim ay pagbuo ng salita sa pamamagitan ng mga unang letra ng mga salita (hal. SCUBA mula sa Self-Contained Underwater Breathing Apparatus). Sumunod naman ang Arkayk na mga salitang umusbong nang kapanahunan ngunit hindi na ginagamit ngayon (hal. plaka, pluma at phonograph). Ikatlo naman ang Jargon na maihahalintulad natin sa "shop talk" o mga salitang ginagamit ng ispisikong propesyon (halimbawa sa mga doktor: hyperthyroidism, stethoscope, MRI o Magnetic Resonance Imaging). Mix-mix na lenggwahe naman ay ang paghahalo ng dalawang salita maaring ang isa ay Ingles at ang isa naman ay Filipino (hal. Chinoy mula sa Chinese at Pinoy). Eupimismo ay mga salitang ipinapalit sa mga salitang pangit sa panlasa o pandinig (hal. funeral parlor ay ginagawang slumber room). Ang salitang nanganganak ng salita ay ginagawa sa pamamagitan ng paglalagay ng panlapi sa salitang ugat o paguulit-ulit nito (hal. ganda - kagandahan,pagkaganda-ganda, pinaganda atbp). Panghuli ay ang paggamit ng numero, ang halimbawa nito ay 143 mula sa bilang ng bawat salita sa pangungusap na "I love you."
Imposible na yatang mabuhay sa mundong walang salita bukod na sa pangunahing instrumento ito sa pakikipagkumonikasyon, nakapagpapatibay pa ito ng relasyong pantao.

No comments: